Bugün doğdu, bugün ayrıldı aramızdan. 22 Mart 2001’de, Ankara’da, Gülhane Askeri Tıp Akademisi’nde, 88 yaşında, kalp yetmezliği sebebiyle…

Sabiha Gökçen…

Dünyanın ilk kadın savaş ve Türkiye'nin ilk kadın pilotu. Mustafa Kemal ATATÜRK’ün sekiz manevi evladından birisi…

Uçuş kariyeri boyunca 8.000 saat civarında uçuş gerçekleştirdi de 32 farklı askeri operasyona katıldı. Adı, İstanbul'un 2. havalimanı olan Sabiha Gökçen Havalimanı'na verildi…

*****

Bursa Vilayet Başkâtibi Hafız Mustafa İzzet Bey’den oldu, Hayriye Hanım’dan doğdu Sabiha…

Dedim ya: 22 Mart 1913'te Bursa'da dünyaya geldi. Edirne Deftardarı olan babası Hafız İzzet Bey, 'Jön Türk' olduğu gerekçesiyle Bursa'ya sürülmüştü. Anne ve babasını küçük yaşta kaybeden ve ağabeyi Neşet tarafından büyütülen Sabiha; 1925 yılında henüz 12 yaşındayken, Bursa ziyareti sırasında evlerinin yakınındaki Hünkar Köşkü’nde konaklayan dönemin Cumhurbaşkanı ATATÜRK’e ulaşmayı ve okumak istediğini iletmeyi başarmıştı…

ATATÜRK; ağabeyinden izin alarak, zor şartlar altında yaşayan Sabiha'yı evlat edindi ve Ankara’ya götürdü…

Sabiha; Çankaya İlkokulu, bugün ismi Robert Lisesi olan Arnavutköy Amerikan Kız Koleji ve Üsküdar Amerikan Lisesi’nde eğitim gördü. Rahatsızlığı nedeniyle öğrenimini yarıda kesip Heybeliada ve Viyana’da tedavi gördü…

Bir süre Fransızcasını ilerletmek amacıyla Paris’te bulundu. 1934 yılında Soyadı Kanunu'nun çıkmasından sonra Mustafa Kemal, Sabiha'ya "Gökçen" soyadını verdi…

*****

Sabiha Gökçen, 1935'te Türkkuşu'nun açılış töreninde yapılan planör gösterilerinden etkilenerek havacılığa ilgi duydu. ATATÜRK’ün de destek vermesi ile 1935'te Türk Hava Kurumu'nun Türk Kuşu Sivil Havacılık Okulu'na girdi, Ankara'da yüksek planörcülük brövelerini aldı…

Sabiha Gökçen, yedi erkek öğrenciyle birlikte Kırım'a gönderilerek altı aylık yüksek planörcülük eğitimini Koktebel Yüksek Planör Okulu'nda tamamladı. Moskova'ya motorlu uçak okuluna gitmeyi plânlıyordu ki manevi kız kardeşi Zehra'nın ölüm haberini alınca bu düşünceden vazgeçerek ülkesine döndü…

Bir süre dünyaya küsen Sabiha, ATATÜRK'ün ısrarları ile yeniden çalışmalara başladı. Eskişehir Havacılık Okulu’nda Savmi Uçan ve Muhittin Bey’den özel uçuş eğitimi aldı…

25 Şubat 1936 tarihinde ilk motorlu uçak sürüş deneyimini yaşadı…

Sabiha Gökçen'in ilk uçuş eğitiminde gösterdiği başarı için ATATÜRK manevi evladına şöyle der: Beni çok mutlu ettin… Şimdi artık senin için plânladığım şeyi açıklayabilirim. Belki de dünyada ilk askeri kadın pilot olacaksın. Bir Türk kızının dünyadaki ilk askeri kadın pilot olması ne iftihar edici bir olaydır, tahmin edersin değil mi? Şimdi derhal harekete geçerek seni Eskişehir’deki Tayyare Mektebi’ne göndereceğim. Orada özel bir eğitim göreceksin…

O yıllarda kızlar askeri okullara alınmadığı için özel bir üniforma giydirilerek Eskişehir Uçuş Okulu’nda, 1936-1937 döneminde 11 ay boyunca özel eğitim aldı. Bu eğitim sırasında kendisine ilkokul öğretmeni Nüveyre Uyguç eşlik etti. Gökçen, brövesini aldıktan sonra Eskişehir’deki 1. Hava Alayı’nda altı ay görev yaptı, bu sırada Trakya ve Ege manevralarına katıldı…

*****

Yıl, 1937…

Tunceli'de çıkan ayaklanmayı bastırmak için başlatılan Dersim Harekâtı’nın hava saldırısı safhasında yer aldı. Bu harekâtta gösterdiği üstün başarı sebebi ile Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Genelkurmay Başkanı’nın da katıldığı bir törenle kendisine "Türk Hava Kurumu Murassa (İftihar) Madalyası" verildi…

Zafer Bayramı’nın 11. yıl dönümünde, 30 Ağustos 1937'de, askeri uçuş brövesi aldı…

Aynı yıl içinde çıkan Fransa'nın, Hatay'ı Suriye'ye devretmeye hazırlandığı yolundaki haberler; Ankara'da sert tepkiyle karşılandı. ATATÜRK'ün emriyle üniformasını giyen Sabiha Gökçen, Fransız elçisinin önünde havaya üç el ateş etti ve "Hatay'ın vatana katılması için gerekirse silahlanırız" dedi. Olay sonunda yine ATATÜRK'ün emriyle tutuklanan ve mahkemeye çıkan ve yasa gereği 1 gün hapis yatan Sabiha Gökçen'in bu çıkışı sayesinde ATATÜRK'ün plânı tutmuş, Fransızlara gözdağı verilmiş ve bu konuda kararlılık gösterilmiştir…

*****

Ve yıl, 1938...

O makus sene...

Uçağıyla 5 gün süren bir ‘Balkan Turu’ yaptı. Ankara'da bulunan Balkan Paktı heyeti üyelerinin Sabiha Gökçen ile tanıştıktan sonra kendisine uçakla başkentlerine gelmeyi önermeleri üzerine bu tur fikri doğmuştu. Gökçen, ATATÜRK'ün arzusu üzerine bu turu yanına bir makinist dahi almadan, tek başına gerçekleştirdi…

Vultee tipi bir uçakla İstanbul'dan havalandıktan sonra Atina'ya, ardından Sofya ve Belgrad'a gitti. Kendisine Yugoslav Genelkurmay Başkanı tarafından "Beyaz Kartal" nişanı verildi…

İstek üzerine Bükreş'te bir gösteri uçuşu yaptıktan sonra 6. gün olan 22 Haziran 1938 tarihinde İstanbul'a döndü. Bu Balkan turu, basının büyük ilgisini uyandırmış; her yerde ‘Göklerin Kızı’ olarak anılmasına neden olmuştur…

*****

10 Kasım 1938…

Türk milletinin acı günü…

Kurtuluş Savaşı’nı başarıyla yöneten ve birçok devrim gerçekleştiren dünya liderimiz Mustafa Kemal ATATÜRK’ün vefatıyla yıkıldı Sabiha…

Tüm Türk ulusu gibi…

Uzun bir yas süreci geçirdi, kendine gelemedi. Bir süre sonra kadınların orduda görev yapmasına ilişkin yasa çıkmadığı için ordudan ayrıldı ve Türkkuşu Uçuş Okulu'na başöğretmen tayin edildi. 1955 yılına kadar bu görevini başarıyla sürdürdü. Türk Hava Kurumu Yönetim Kurulu Üyesi oldu. Hayatı boyunca toplam 22 değişik hafif bombardıman ve akrobatik uçakla uçtu…

*****

Sabiha Gökçen, 1940 yılında, Hava Okulu’nda askeri coğrafya ve topoğrafya öğretmeni Üsteğmen Kemal Esiner ile evlendi ve eşine kendi soyadını verdi. Ancak üç yıl sonra, 12 Ocak 1943 tarihinde eşini kaybetti…

1953 ve 1959'da davet edildiği ABD'ye Türk toplumu ve Türk kadınını tanıtmak amacıyla giden Gökçen için büyük bir Amerika turu düzenlenmiştir…

Sabiha Gökçen, son uçuşunu 1996'da 83 yaşında iken Fransız pilot Daniel Acton eşliğinde Falcon 2000 uçağıyla yapmıştır…

Aynı yıl havacılık kariyerinin en büyük ödülünü aldı. Amerikan Hava Kurmay Koleji'nin mezuniyet töreni için düzenlenen "Kartallar Toplantısı"nın onur konuğu olarak katıldığı Maxwell Hava Üssü'ndeki törende "Dünya tarihine adını yazdıran 20 havacıdan biri" seçildi. Sabiha Gökçen, bu ödüle layık görülen ilk ve tek kadın havacıdır…

23 yıl önce bugün, tam da doğduğu gün olan 22 Mart 2001’de, 88 yaşında ayrıldı aramızdan. Gülhane Askeri Tıp Akademisi’nde, Ankara’da…

Anısına, duruşuna, Türk dünyasına ve Türk kadınına kattığı değerlere saygıyla…